Nguyên tác: Would
the Buddha Be on Facebook?
Tác giả: Satya Robyn
Việt dịch: Quảng Cơ
Biên tập: Tuệ Uyển
***
Tuần trước tôi đã rời bỏ mạng xã hội. Tôi đã sử
dụng Facebook và Twitter trong hơn một thập niên và nó đã mang lại cho tôi rất
nhiều niềm vui. Nó đã mang đến cho tôi những mối quan hệ mới với những người
đáng yêu, tin tức về các sự kiện địa phương thú vị và nhiều giờ giải trí nhẹ
nhàng. Nó đã giúp tôi tìm được độc giả cho những cuốn sách và bài viết của
mình, và đó là nơi tôi chia sẻ niềm đam mê của mình đối với hoạt động sinh thái
với hàng nghìn người, hy vọng sẽ truyền cảm hứng cho một số người trong số họ
thực hiện hành động của riêng mình. Với tất cả những điều tốt đẹp này, tại sao
lại phải rời bỏ?
Giống như một người sành rượu vang thừa nhận
rằng họ có sự phụ thuộc không lành mạnh vào rượu, tôi đã biết từ rất lâu rằng
mối quan hệ của tôi với mạng xã hội bị chi phối bởi sự ép buộc. Thay vì nó là
một công cụ cho tôi, tôi đã trở thành một công cụ cho nó, dành ngày càng nhiều
thời gian của mình trong sự kìm kẹp của nó. Những tác động của việc sử dụng
mạng xã hội đối với phần còn lại của cuộc sống tôi vừa rõ ràng vừa ngấm ngầm.
Rõ ràng là nó đã hút hết thời gian và năng lượng
của tôi khi tôi thấy mình lạc vào những cuộn giấy vô tận, tiêu thụ tin đồn của
những người mà tôi hầu như không biết. Nó cũng tấn công vào khả năng tập trung
của tôi—mọi thứ diễn ra quá nhanh, và có quá nhiều hình ảnh và quá nhiều thông
tin, khiến tôi phải lướt qua như một con bướm không ngừng nghỉ từ bài đăng này
sang bài đăng khác. Tôi thấy mình ít có khả năng ổn định với một cuốn sách hoặc
thiền định hơn khi não tôi đã quen với việc nhỏ giọt-nhỏ giọt-nhỏ giọt của
những đợt bùng nổ dopamine (1) nhỏ liên tục.
Cũng có những tác động khó định lượng hoặc chứng
minh hơn, nhưng cũng gây tổn hại không kém. Việc sử dụng mạng xã hội khiến tôi
rời xa thế giới vật chất và bước vào thế giới trực tuyến vô hình, nơi mọi thứ
dễ dàng hơn theo một số cách, nhưng cũng ít thỏa mãn hơn. Tôi có thể bỏ qua cảm
xúc của mình bằng những thứ gây xao nhãng, và vẫn ngồi một chỗ thay vì ra ngoài
để trồng rau. Nó cũng nuôi dưỡng những phần trong tôi luôn đói khát những
"cú đánh tích cực" từ người khác. Những phần đó trong tôi ngấu nghiến
những thông báo và bình luận màu đỏ, và luôn cảm thấy trống rỗng sau khi sự
thỏa mãn trôi qua quá nhanh. Điều này khiến tôi tiếp xúc với một thế giới đối
lập - đặc biệt là trên Twitter - nơi người có ý kiến mạnh mẽ nhất là người
được nhìn thấy nhiều nhất. Những thái cực này vẫy gọi tôi hình thành niềm tin
cực đoan của riêng mình. Đây là những nơi không phù hợp với sự tinh tế, nhưng
khả năng đánh giá cao sự tinh tế, thừa nhận sự mơ hồ và chịu đựng sự không biết
là những phẩm chất thiết yếu đối với những người thực hành Con đường Trung đạo
của Đức Phật.
Và thế là tôi thấy mình không còn dùng mạng xã
hội lần đầu tiên sau một thời gian dài, cảm thấy vừa nhẹ nhõm, phấn khích, vừa
lo lắng không biết liệu có ai liên lạc lại với mình không. Có lẽ tôi sẽ biến
mất vào hư vô? Tất nhiên, luôn có WhatsApp. Và Telegram. Và khi chúng ta đang
nói về những cơn ép buộc, tôi đã đề cập đến sở thích ăn đường của mình chưa,
hay việc tôi say sưa xem RuPaul’s Drag Race, hay vấn đề nhỏ nhặt của tôi với
chứng nghiện công việc chưa?
Những sự cưỡng ép này là bản chất của cuộc sống.
Phật giáo Tịnh độ cho chúng ta biết rằng chúng ta là những chúng sinh bombu
(2), bị cuốn đi như nút chai trên mặt nước giông bão bởi lòng tham, lòng hận
thù và ảo tưởng của chúng ta. Tôi thích điều này khi lần đầu tiên nghe nó vì nó
có vẻ rất đúng. Khi kết hợp với giáo lý Tịnh độ phổ biến rằng Đức Phật A Di Đà
chấp nhận chúng ta như chúng ta vốn có, tôi cảm thấy được nhìn nhận và chấp
nhận sâu sắc. Trong trường phái Phật giáo của tôi, đây là nơi chúng ta bắt đầu:
bằng cách thừa nhận bản chất không thể tránh khỏi của những sự cưỡng ép và sự
yếu đuối của chúng ta, và do đó hướng đến Tam Bảo để quy y. Thông qua mối quan
hệ này với "một cái gì đó lớn hơn", chúng ta cho phép bản thân được
yêu thương và, như một sản phẩm phụ, chúng ta dần dần được chuyển hóa.
Quay lại câu hỏi dí dỏm trong tiêu đề của tôi:
Đức Phật có đăng ký Facebook, Instagram hay thậm chí là TikTok không? Tất
nhiên, Đức Phật không bị thúc đẩy bởi những sự ép buộc của mình theo cách mà
tôi bị. Ngài sẽ không lo lắng về việc bị cuốn vào các thông báo màu đỏ hoặc tin
đồn; Ngài có thể chấp nhận hoặc bỏ qua. Có lẽ tôi có thể tưởng tượng đôi khi
Ngài hơi mệt mỏi với những bình luận của mọi người về bài đăng của mình, hoặc
có thể bất đồng quan điểm với Ananda về việc liệu những kẻ phá hoại nổi tiếng
có nên được chấp nhận vào nhóm Facebook của Ngài hay không. Không, điều đó
không ổn. Ngài sẽ có một nhóm truyền thông mà Ngài có thể giao phó tất cả những
điều đó. Họ sẽ viết ra những câu trích dẫn hấp dẫn hơn của Ngài và tạo ra đồ
họa có thể chia sẻ đẹp mắt, mở rộng danh sách bản tin của Ngài và đặt lịch
trình cho Ngài tham gia các cuộc họp qua Zoom với những giáo viên nổi tiếng
khác. Phương tiện truyền thông xã hội sẽ vừa tăng phạm vi tiếp cận của Ngài vừa
trở thành một con quái vật theo đúng nghĩa của nó, không phải lúc nào cũng phản
ánh quan điểm của Ngài theo cách mà Ngài chấp thuận, và không hoàn toàn mang
đến cho mọi người trải nghiệm cụ thể và đặc biệt về sự truyền bá Pháp đích
thực.
Tôi không tin rằng Facebook, Twitter, Instagram
hay bất kỳ dịch vụ truyền thông xã hội nào khác là những nơi tồi tệ trong chính
bản thân chúng. Chúng được thiết kế để gây nghiện và một số người trong chúng
ta khuất phục - giống như chúng ta khuất phục ở mức độ lớn hơn hoặc nhỏ hơn
trước những cám dỗ của việc mua sắm, rượu, cờ bạc hoặc sự bận rộn. Một số người
có thể sử dụng phương tiện truyền thông xã hội để xem ảnh của cháu mình hoặc để
kết nối với các nhóm tái chế địa phương mà không gặp bất kỳ vấn đề nào. Hầu hết
chúng ta đều có mối quan hệ hỗn tạp hơn và một số người trong chúng ta, giống
như tôi, tốt hơn hết là nên kiêng hoàn toàn. Đức Phật biết về những nguy hiểm
của các khu hội chợ và Người đã cảnh báo chúng ta phải cẩn thận ở đó.
Chúng ta cũng được cho biết rằng có một vị Phật
ở mọi cõi địa ngục. Giống như Địa Tạng, một số người trong chúng ta được gọi
đến những môi trường nguy hiểm hoặc khó khăn, nơi chúng ta có thể trở thành một
thế lực vì điều tốt. Chúng ta mạo hiểm với nguy cơ bệnh tật hoặc chiến tranh để
giúp đỡ những người đang cần, hoặc chúng ta quay trở lại quán bar như một người
nghiện rượu đang cai nghiện để truyền đạt thông điệp cho những người khác. Rất
nhiều người dành nhiều thời gian trong thế giới thay thế của phương tiện truyền
thông xã hội, và có nhiều cơ hội ở đó để truyền bá Phật pháp một cách khéo léo.
Tôi có bao giờ quay trở lại không? Ai biết
được—đừng bao giờ nói không bao giờ! Hôm nay tôi rất vui khi được kết nối với
mọi người theo nhiều cách khác nhau và biết ơn vì có lại được chút thời gian và
sự chú ý. Tôi cũng biết ơn vì vô số cách mà chúng ta có thể kết nối với giáo lý
của Đức Phật, trực tuyến và ngoại tuyến, thông qua Zoom và các buổi thực hành
mà chúng ta tổ chức trong vườn chùa, thông qua trí tuệ của Trái đất. Đối với
Đức Phật, tất cả đều giống nhau: chúng sinh bombu đang cố gắng hết sức, và một
số người có chút bụi trong mắt, khao khát được nghe Pháp. Bất cứ nơi nào chúng
ta ở và bất cứ điều gì chúng ta đang làm, chúng ta chỉ cần mở lòng mình và Pháp
sẽ tràn vào.
***
Phụ thích:
(1) Dopamine là một hóa chất hữu cơ thuộc họ
catecholamine và phenethylamine. Nó có chức năng vừa là hoóc môn vừa là chất
dẫn truyền thần kinh, đồng thời đóng một số vai trò quan trọng trong não và cơ
thể.
(2) Bombu" là một thuật ngữ tiếng Nhật
trong Phật giáo Nguyên Thủy, ám chỉ một người phàm tục, ngu muội và bị lầm lạc.
Nó cũng có thể chỉ một loại cây thuộc loài Symplocos cochinchinensis, một loài
cây có nhiều tại các khu bảo tồn ở Sri Lanka, theo trang web của Dilmah
Conservation.
https://www.buddhistdoor.net/features/would-the-buddha-be-on-facebook/
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét