Reflections on the Realistic Approach of Buddhism:
Talks to Former Dharamsala Residents from the West
His
Holiness the Fourteenth Dalai Lama
Dharamsala, India, November 2 – 3, 2010
Ghi lại: Sean Jones và Michael Richards
Hiệu đính: Luke Roberts và Alexander Berzin
Chuyển ngữ: Tuệ Uyển
Dharamsala, India, November 2 – 3, 2010
Ghi lại: Sean Jones và Michael Richards
Hiệu đính: Luke Roberts và Alexander Berzin
Chuyển ngữ: Tuệ Uyển
PHẦN
1: HƯỚNG DẪN VỀ SỰ CHẾT VÀ LÂM CHUNG
Hướng
Đến Một Đời Sống Đầy Đủ Ý Nghĩa
Trước nhất tôi xin chào mừng tất cả. Nhiều người
trong quý vị là những người bạn rất, rất cũ, những người bạn lâu năm, và những
người bạn không thay đổi. Cho nên điều ấy rất tốt.
Ba mươi, bốn mươi năm đã qua từ khi quý sinh sống và
học tập ở chốn này. Thân thể chúng ta đã thay đổi. Nói một cách tổng quát, ngay
của phép mầu hay thiền tập cũng không thể làm cho nó dừng lại. Chúng ta là vô
thường, luôn luôn thay đổi, thay đổi từ thời khắc này sang thời khắc khác và đấy
là một bộ phận của tự nhiên. Thời gian luôn luôn chuyển dịch; không năng lực
nào có thể làm nó dừng lại. Vì thế câu hỏi thật sự là chúng ta có sử dụng thời
gian một cách thích đáng hay không. Chúng ta có sử dụng thời gian để tạo nên
nhiều rắc rối hơn cho người khác hay không, là điều mà một cách căn bản cũng
làm chính ta cảm thấy khổ sở sâu xa bên trong? Tôi nghĩ rằng đấy là một cách sử
dụng thời gian một cách sai lầm.
Một cách tốt hơn là cố gắng để xây dựng tâm thức
chúng ta mỗi ngày với một động cơ thích đáng và rồi thì giữ gìn nó cho suốt cả
ngày còn lại với loại động cơ ấy. Và nó có nghĩa là, nếu có thể, phục vụ người
khác; và nếu không, thì tối thiểu kềm chế trong việc làm tổn hại người khác.
Trong sự quan tâm ấy, thì không có sự khác biệt giữa những tôn giáo khác nhau.
Bất cứ ở vị trí nào, quý vị có thể có môt động cơ tích cực. Nếu thời gian của
chúng ta được sử dụng trong cách ấy hàng ngày, hàng tuần, hàng tháng, hàng năm
- hàng thập niên, không chỉ trong năm năm - thế thì đời sống của chúng ta trở
nên đầy đủ ý nghĩa. Tối thiểu, chúng ta đang làm nên một loại sống hiến đối với
thể trạng hạnh phúc tinh thần của cá nhân chúng ta. Chẳng chóng thì chầy ngày
cuối cùng của chúng ta sẽ đến, và ngày ấy chúng ta sẽ không cảm thấy hối tiếc
gì cả; chúng ta biết là chúng ta đã sử dụng thời gian của chúng ta một cách hữu
ích.
Tôi nghĩ nhiều người trong quý vị đã sử dụng thời
gian trong một cách thích đáng, đầy đủ ý nghĩa. Điều ấy là quan trọng.
Có
Một Thái Độ Thực Tiển Đối Với Sự Chết
Tuy nhiên, đời sống hiện tại của chúng ta, là không
mãi mãi. Nhưng nghĩ: "Chết là kẻ thù" thì hoàn toàn sai. Chết là một
bộ phận trong sự sống của chúng ta. Dĩ nhiên, theo quan điểm của Phật Giáo, thân
thể này trong một ý nghĩa nào đó là một kẻ thù. Nhằm để phát triển lòng tham muốn
chân thành thành cho moksha - giải thoát - thế thì chúng ta thật sự cần một loại
thái độ: rằng chính sự sinh này, thân thể này, chính bản chất của nó là khổ đau
và vì thế chúng ta muốn chấm dứt điều ấy. Nhưng thái độ này có thể tạo ra nhiều
rắc rối. Nếu quý vị xem chết như kẻ thù, thế thì thân thể này cũng là kẻ thù,
và toàn bộ đời sống là kẻ thù. Như vậy là đi hơi quá xa.
Dĩ nhiên, chết có nghĩa là không còn tồn tại nữa, tối
thiểu là đối với thân thể này. Chúng ta phải tách rời khỏi mọi thứ mà chúng ta
phát triển một loại nối kết gần gũi trong kiếp sống này. Thú vật cũng không
thích chết, cho nên một cách tự nhiên chúng là giống với con người. Nhưng chúng
ta là một bộ phận của tự nhiên, và vì thế chết là một bộ phần trong đời sống của
chúng ta. Một cách hợp lý, sự sống có một sự bắt đầu và kết thúc - có sự sinh
và chết. Vì thế không có gì bất thường. Nhưng tôi nghĩ những sự tiếp cận và
quan điểm không thực tiển của chúng ta về sự chết làm cho chúng ta lo lắng và
băn khoăn bội phần.
Cho nên như những hành giả Phật Giáo, thật vô cùng hữu
ích để nhắc nhở chính chúng ta hằng ngày nhớ về sự chết và vô thường. Có hai cấp
độ của vô thường: một cấp độ thô [rằng mọi hiện tượng sinh ra sẽ đi đến hoại diệt]
và một cấp độ vi tế [rằng tất cả mọi hiện tượng bị ảnh hưởng của nhân và duyên thì
thay đổi từ thời khắc này sang thời khắc khác]. Thật ra, cấp độ vi tế của vô
thường là giáo huấn thật sự của Phật Giáo; nhưng một cách tổng quát, cấp độ thô
của vô thường cũng là một bộ phận quan trọng của thực hành bởi vì nó làm giảm
thiểu một số cảm xúc tàn phá căn cứ trên cảm nhận rằng chúng ta sẽ tồn tại mãi
mãi.
Hãy nhìn những vị vua vĩ đại - ở phương Tây cũng thế
- với những lâu đài và pháo đài to lớn. Những vị hoàng đế xem họ như bất tử. Nhưng
bây giờ khi chúng ta nhìn những kiến trúc ấy, thật là ngớ ngẫn. Hãy nhìn Vạn Lý
Trường Thành của Trung Hoa. Nó được tạo nên bởi vô vàn khổ đau của những người
xây dựng nên nó. Nhưng những công trình này được hình thành với cảm giác:
"Quyền lực và đế quốc của ta sẽ tồn tại mãi mãi" và "Hoàng đế của
ta sẽ tồn tại mãi mãi." Như Bức tường Bá Linh - một lãnh tụ Cộng Sản Đông
Đức nào đó đã nói rằng nó sẽ tồn tại hàng nghìn năm. Những cảm nhận như vậy đến
từ sự chấp thủ vào chính họ và đảng phái hay niềm tin của họ và từ suy nghĩ rằng
họ sẽ tồn tại mãi mãi.
Bây giờ sự thật là chúng ta cần một lòng tham muốn
tích cực như một bộ phận của động của chúng ta - không có sự tham muốn thì sẽ
không có chuyển động. Nhưng lòng tham muốn cộng với si mê là nguy hiểm. Thí dụ,
có một loại cảm nhận về sự thường hằng và nó thường tạo nên loại quan điểm
"Tôi sẽ tồn tại mãi mãi." Điều ấy là không thực tại. Đấy là si mê. Và
khi quý vị phối hợp nó với tham dục - muốn điều gì đó hơn nữa,v.v… - nó thậm
chí nó thêm nhiều rắc rối và khó khăn. Nhưng tham muốn với tuệ trí là rất tích
cực, và vì thế chúng ta cần nó.
Chúng ta cũng thấy [nhắc nhở về vô thường] trong sự
thực hành mật tông, với những cái sọ người và những thứ loại này, và trong một
số mạn đà la chúng ta quán tưởng những nghĩa trang [vùng của sự chết chóc]. Những
thứ này là các biểu tượng để nhắc nhở chúng ta về vô thường. Một ngày nọ, xe của
tôi đi ngang qua một nghĩa địa, và thật mới mẻ trong tâm thức tôi khi tôi để cập
sau đó trong một bài diễn thuyết công cộng. "Tôi vừa đi ngang một nghĩa địa.
Đấy là nơi chốn sau cùng của chúng ta. Chúng ta phải đến đấy." Chúa Giê-su
trên thánh giá chỉ cho môn đồ của ngài rằng cuối cùng sự chết sẽ đến. Và Đức Phật
cũng nói tương tự. Allah, thì tôi không biết - Allah không có hình sắc - nhưng
dĩ nhiên Mô-ha-mét cũng chứng tỏ điều đó.
Cho nên chúng ta cần thực tế rằng sự chết sẽ đến
không chóng thì chầy. Nếu quý vị phát triên môt loại thái độ đúng ngay từ lúc đầu
rằng sự chết sẽ đến; rồi thì khi sự chết thật sự đến, chúng ta sẽ ít băn khoăn
hơn. Vì thế đối với một hành giả Phật tử, thật quan trọng để tự nhắc nhở mình về
điều này trên căn bản hàng ngày.
Phải
Làm Gì Khi Sự Chết Đến
Khi ngày cuối cùng của ta đến chúng ta cần chấp nhận
nó và không nên thấy nó như điều gì đó kỳ lạ. Không có cách nào khác. Vào lúc ấy,
những người có niềm tin tôn giáo trong tôn giáo hữu thần nên nghĩ, "Đời sống
này được Thượng đế tạo nên, vì thế sự kết thúc phải tùy thuộc vào dự tính của
Thượng đế. Mặc dù tôi không thích sự chết, Thượng đế đã tạo nó, và vì thế phải
có một ý nghĩa nào với nó." Những người thật sự tin tưởng trong một Thượng
đế tạo hóa nên nghĩ theo những dòng này.
Những người nào theo những truyền thống Ấn Độ giáo
và tin tưởng vào tái sanh nên nghĩ về kiếp sống tương lai và thực hiện một nổ lực
nào đó để tạo những nguyên nhân đúng đắn cho một kiếp sống tương lai tốt đẹp,
thay vì lo lắng, lo lắng và lo lắng. Thì dụ, vào lúc lâm chung, quý vị có thể hồi
hướng tất cả đạo đức của quý vị để cho kiếp sống tới sẽ là một kiếp sống tốt đẹp.
Và rồi thì [cho dù niềm tin của quý vị là gì ] vào lúc sắp chết, thể trạng tinh
thần phải tĩnh lặng. Giận dữ, nhiều sợ hãi - những thứ này là không tốt.
Nếu có thể những hành già Phật tử nên sử dụng thời
gian của họ bây giờ để nhìn về phía trước đến những kiếp sống tới. Những sự thực
hành tâm bồ đề và những sự thực hành mật tông nào đó là rất tốt cho điều này.
Theo giáo huấn mật tông, vào lúc lâm chung có tám sự chấm dứt của các yếu tố -
những cấp độ thô của yếu tố thân thể tan rả và rồi thì những cấp độ vi tế hơn
cũng tan ra. Những hành giả mật tông cần bao gồm điều này trong thiền quán hàng
ngày. Mỗi ngày, tôi quán chiếu về sự chết - trong những sự thực hành mạn đà la
khác nhau - tối thiểu 5 lần, nhưng tôi vẫn sống! Sáng nay tôi đã đi qua 3 sự chết.
Có nhiều phương pháp để tạo nên một sự bảo đảm cho một
kiếp sống tương lai tốt đẹp, giống như thế. Và đối với những người không tín
ngưỡng, như tôi đã đề cập trước đó, thật quan trọng để thực tế rõ ràng về sự kiện
vô thường.
Giúp
Những Người Sắp Chết Như Thế Nào
Với những người thật sự sắp chết, thật là tốt lành nếu
những người chung quan có một kiến thức nào đó [về vấn đề giúp đở như thế nào].
Như tôi đã đề cập trước đây, với những người sắp chết tin tưởng vào Thượng đế tạo
hóa, quý vị có thể nhắc nhở họ về Thượng ddeess. Một niềm tin nhất quán vào Thượng
đế tối thiểu cũng có một lợi lạc nào đó, với quan điểm Phật Giáo cũng vậy. Với
những người nào không có tín ngưỡng, không tôn giáo, thế thì như tôi đã đề cập,
hãy thực tế, và thật quan trọng để giữ tâm tư của họ tĩnh lặng.
Có những người thân khóc lóc bên cạnh người lâm
chung có thể làm thương tổn đến việc giữ gìn tâm tư tĩnh lặng - quá nhiều dính
mắc. và cũng do bởi quá nhiều dính mắc với người thân của họ, có thể có việc
làm lớn mạnh giận hờn và thấy sự chết như một kẻ thù. Vì thế thật quan trọng để
giữ thể trạng tinh thần của họ tĩnh lặng. Điều ấy là quan trọng.
Trong nhiều trường hợp [tôi dược yêu cầu đến một nhà
từ thiện của Phật Giáo]. Như ở Úc Đại Lợi, có một ni viện, nơi mà các nữ tu
hoàn toàn cống hiến đời sống cho việc chăm sóc những người sắp chêt và với những
người với những căn bệnh trầm kha. Đây là một cách rất tốt trong việc đưa vảo sự
thực tập hàng ngày của chúng ts về bi mẫn vào trong hành động. Điều ấy rất quan
trọng.
Ẩn Tâm Lộ - Tuesday, December 16, 2014
http://www.berzinarchives.com/web/en/archives/approaching_buddhism/world_today/reflections_realistic_approach/transcript1.html
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét