VĂN BẢN GANDHARAN TẠI THƯ VIỆN QUỐC HỘI HOA KỲ

Tác giả: Justin Whitaker/ Sensei Alex Kakuyo
Việt dịch: Quảng Cơ
Biên tập: Tuệ Uyển

1- Thư Viện Quốc Hội Hoa Kỳ Cung Cấp Cái Nhìn Thoáng Qua Về Các Văn Bản Phật Giáo Sơ Khai Từ Gandhara
(US Library of Congress Gives Glimpse into Early Buddhist Texts from Gandhara)

***

Tuần này, Thư viện Quốc hội Hoa Kỳ (LOC) đã công bố một cuộn sách Phật giáo Gandhara trên trang web của mình, cho phép người đọc xem, phóng to và tải xuống bốn hình ảnh chứa các tác phẩm Phật giáo sơ khai. Bản thảo này, một trong những bản thảo đầu tiên thuộc loại này được công bố rộng rãi, có niên đại từ thế kỷ thứ nhất trước Công nguyên và được in trên vỏ cây bạch dương. Thông tin chứa đựng trong những bản thảo này và các bản thảo Gandhara khác, hiện đang được các học giả nghiên cứu, có tiềm năng mở ra những cánh cửa mới để hiểu biết về Phật giáo sơ khai.

Gandhara là một trong những khu vực quan trọng nhất cho sự phát triển của Phật giáo sơ khai khi nó lan rộng ra ngoài khu vực khởi nguồn ở tây bắc Ấn Độ, chủ yếu thuộc bang Bihar ngày nay. Nằm ở Pakistan và Afghanistan ngày nay, Gandhara từng là một trung tâm thương mại sầm uất giữa các đế chế Hy Lạp và Ba Tư ở phía tây, các đế chế Ấn Độ ở phía nam và phía đông, và Trung Quốc, khi Con đường Tơ lụa đầu tiên đi về phía bắc rồi về phía đông, qua Đôn Hoàng vào miền trung Trung Quốc.


Vương quốc Gandhara cổ đại thịnh vượng từ khoảng năm 100 TCN đến năm 200 SCN. Một số văn bản Gandharan gần đây đã được khai quật tại Bamiyan ở Afghanistan, nơi có những bức tượng Phật Bamiyan bị Taliban phá hủy vào tháng 3 năm 2001, trong đó có một bức cao hơn 50 mét.

Jonathan Loar, thủ thư tham khảo tại Phân ban Châu Á của Thư viện Quốc hội, cho biết: “Đây là một vật phẩm độc đáo vì nó rất cũ so với các bản thảo tương tự và do đó, xét về mặt lịch sử, nó đưa chúng ta đến gần hơn với thời đại của Đức Phật”. (Thư viện Quốc hội)

Richard Salomon, giám đốc Dự án Bản thảo Phật giáo Sơ kỳ của Thư viện Anh - Đại học Washington, lưu ý rằng bản thảo còn nguyên vẹn khoảng 80%, cho phép dễ dàng giải mã nội dung. Nhiều bản thảo khác hiện đang được nghiên cứu có phần rời rạc hơn. Tuy nhiên, cuộn giấy này là một trong những hiện vật phức tạp nhất từng được xử lý tại Thư viện Quốc hội do tuổi đời và độ mỏng manh của nó. Các chuyên gia bảo quản tại thư viện đã thực hành tháo một điếu xì gà khô trước khi bắt tay vào xử lý cuộn giấy mỏng manh này.

“Việc số hóa cuộn kinh này mang đến cho cả học giả và cộng đồng Phật giáo trên toàn thế giới cơ hội tiếp cận một phần ít được biết đến của lịch sử Phật giáo,” Loar nói. “Vì đây là một cuốn kinh cổ xưa, đồng thời cũng là một trong số vài trăm bản thảo Gandharan mà các học giả biết đến, nên cuộn kinh của Thư viện có thể làm sáng tỏ thêm về giai đoạn hình thành của Phật giáo.” (Thư viện Quốc hội)

Cuộn giấy này được thư viện mua lại vào năm 2003 từ một nhà buôn đồ cổ người Anh. Đây là hiện vật lâu đời nhất trong Phân khu Châu Á của thư viện, nơi hiện lưu giữ hơn bốn triệu hiện vật bằng hơn 130 ngôn ngữ Châu Á.

Sự lan rộng của Phật giáo ở Châu Á. Từ wikipedia.org

Văn bản được viết bằng tiếng Gandhari, một ngôn ngữ bắt nguồn từ tiếng Phạn, và chữ viết được sử dụng là Kharoshthi. Theo Thư viện Quốc hội,

“Các học giả đã gọi cuộn kinh này một cách không chính thức là Kinh Bahubuddha, hay Kinh Đa Phật, vì nó giống với một văn bản có tên tương tự trong tiếng Phạn. Cuộn kinh thảo luận về cuộc đời của 15 vị Phật. Văn bản được thuật lại bởi Đức Phật Thích Ca Mâu Ni, người kể lại tiểu sử rất ngắn gọn của 13 vị Phật tiền nhiệm, tiếp theo là sự ra đời và xuất hiện của Ngài với tư cách là Đức Phật Thích Ca Mâu Ni, và kết thúc bằng lời tiên tri về vị Phật tương lai, Đức Phật Di Lặc. Các tiểu sử còn chứa đựng những thông tin khác, chẳng hạn như tuổi thọ của mỗi vị Phật, cách mỗi vị tiên tri về sự xuất hiện cuối cùng của Đức Phật Thích Ca Mâu Ni, Đức Phật sinh ra trong tầng lớp xã hội nào, và giáo lý của Ngài tồn tại trong bao lâu.” (Thư viện Quốc hội)

Thông báo này được đưa ra trong bối cảnh các học giả tại Đại học Sydney ở Úc cũng đang lập danh mục và quét các cuộn giấy Gandharan với mục đích công bố rộng rãi.* Công trình của họ hứa hẹn sẽ tiết lộ thêm nhiều tư tưởng Phật giáo thời kỳ đầu thông qua các câu chuyện Jataka bổ sung, các quy tắc đào tạo tu viện và các bài diễn thuyết triết học.
Phụ thích:

* Scholars Inch Closer to Understanding and Sharing Ancient Buddhist Manuscripts (Buddhistdoor Global)

From loc.gov

___

2- Văn Bản Gandhara Tại Thư Viện Quốc Hội Hoa Kỳ Có Thể Viết Lại Lịch Sử Phật Giáo
(Gandharan Text at the US Library of Congress May Rewrite the History of Buddhism)

Văn học Phật giáo Gandharan từ thế kỷ thứ nhất và thứ ba trước Công nguyên, được phát hiện ở tây bắc Pakistan và miền đông Afghanistan, vẫn tiếp tục thu hút sự chú ý của các nhà nghiên cứu. Văn bản này, hiện đang được lưu giữ tại Thư viện Quốc hội ở Washington, D.C., là một trong những văn bản cổ nhất được phát hiện cho đến nay, và được coi là văn bản cổ xưa nhất trong số các bản thảo Ấn Độ.

"Đây là một hiện vật độc đáo vì nó rất cổ so với các bản thảo tương tự, và do đó, xét về mặt lịch sử, nó đưa chúng ta đến gần hơn với cuộc đời của Đức Phật", Jonathan Loar, thủ thư tham khảo tại Ban Châu Á thuộc Thư viện Quốc hội, phát biểu trong một tuyên bố khi các bản thảo này được công bố lần đầu tiên cách đây hai năm. (CNN)

Các nhà nghiên cứu tại Thư viện Quốc hội đã mở và số hóa thành công các tài liệu quý giá này. Đáng tiếc là các cuộn giấy gốc đang trong tình trạng xuống cấp và các nhà quản lý phải dựa vào các kỹ thuật bảo quản hiện đại, kết hợp với học thuật truyền thống để dịch chúng. Việc này bao gồm việc so sánh với các phiên bản tiếng Pali và tiếng Phạn lai Phật giáo của văn bản Gandharan. Một số bản thảo Gandharan khác đã bị thất lạc hoặc bị phá hủy trong 200 năm qua.

Các nhà nghiên cứu đã tìm thấy những cuộn kinh chứa Kinh Pháp Cú, Kinh Tê Giác và nhiều luận giải Abhidharma khác nhau, cho biết bằng chứng cho thấy các văn bản này được viết bởi các thành viên của trường phái Phật giáo Dharmaguptaka.

Các cuộn kinh được dịch chỉ là một phần nhỏ trong bộ sưu tập bản thảo đồ sộ hơn hiện đang được lưu giữ tại thư viện tu viện của phái Dharmaguptaka ở thành phố Nagahara. Bản thân những cuộn kinh này, vốn đóng vai trò thiết yếu cho sự truyền bá Phật giáo, thường được làm từ vỏ cây bạch dương và được cất giữ trong những chiếc bình đất nung. Sau đó, những chiếc bình này được đặt bên trong các bảo tháp để bảo quản an toàn. Nhiều cuộn kinh trong số này đã được bảo quản một phần do độ cao và khí hậu khô hạn của vùng Gandhara.

Trước đây, các nhà nghiên cứu chỉ tìm thấy những mảnh nhỏ của bản thảo Gandharan, vì vậy việc tìm thấy một mẫu vật hoàn chỉnh như vậy trong các cuộc thám hiểm gần đây là điều phi thường. Đáng tiếc là không rõ ai đã viết những cuộn giấy này, tuy nhiên chúng được khắc bằng chữ Gandhari, một ngôn ngữ bắt nguồn từ tiếng Phạn trong chữ Kharosthi.

Có khoảng 24 bản thảo trong bộ sưu tập các tác phẩm Gandhari là bản gốc hoặc trùng khớp với các văn bản từ các truyền thống Phật giáo khác. Các nhà nghiên cứu tin rằng nếu xu hướng này tiếp tục, điều đó có thể cho thấy thư viện trong tu viện Gandharan có thể khác biệt so với kinh điển Phật giáo hiện đang được chấp nhận.

Sự khác biệt không nằm ở bản thân giáo lý, vốn phù hợp với những gì đã được tìm thấy trong các truyền thống Phật giáo khác, mà nằm ở cách chúng được trình bày. Điều này cho thấy các bản thảo có thể thuộc về thời kỳ tiền kinh điển hoặc nguyên thủy của Phật giáo sơ kỳ.

Lối suy nghĩ này phù hợp với câu chuyện phổ biến rằng các cuộn kinh Gandharan được viết vào thời điểm chữ viết chưa được chấp nhận hoàn toàn như một phương tiện giao tiếp với các nhà sư, những người chủ yếu dựa vào việc ghi nhớ và truyền miệng để truyền bá Phật pháp.

Khi các nhà nghiên cứu tiếp tục xem xét các bản thảo, mối quan hệ phức tạp giữa việc truyền miệng và văn bản giáo lý sẽ trở nên rõ ràng hơn, với nhiều mô hình hình thành kinh điển khác nhau được hé lộ. Phần lớn sự phức tạp này có thể được giải thích bởi vai trò quan trọng của Gandhara trong thế giới cổ đại, như một trung tâm giao thoa giữa các nền văn hóa và truyền thống tôn giáo khác nhau. Điều này dẫn đến sự tập trung hóa giáo lý Phật giáo trong khu vực và sự lan truyền của giáo lý này đến các nơi khác trên thế giới.

Như Arshan Awar, một nhà nghiên cứu và nhà báo tại Pakistan, đã viết hồi đầu tháng 11:

Cũng giống như việc phát hiện và phân tích các bản thảo tiếng Phạn cổ đã góp phần điều chỉnh quan điểm Phật giáo lấy tiếng Pali làm trung tâm đang thịnh hành, người ta dự đoán rằng các văn bản Gandhari mới sẽ thay đổi hiện trạng bằng cách cung cấp một điểm so sánh mới cho các truyền thống đã biết trước đây. Mặc dù khó có thể lường trước được những tác động lâu dài của khám phá này, nhưng nó có thể mở ra một kỷ nguyên mới trong nghiên cứu Phật giáo.

(Tạp chí Tribune)

Hai nghìn năm trước, Gandhara là điểm giao thoa giữa các truyền thống tôn giáo Hy Lạp, Iran và Ấn Độ. Khu vực này đã bị chinh phục và cai trị bởi một số nhân vật lịch sử, bao gồm Ashoka, một hoàng đế Maurya trị vì vào giữa thế kỷ thứ ba trước Công nguyên, và hoàng đế Kushan Kanishka I, trị vì từ năm 127 đến năm 159 sau Công nguyên.

Trong thời kỳ này, nghệ thuật, kiến ​​trúc và học thuật Phật giáo đã phát triển mạnh mẽ ở Gandhara. Một đặc điểm độc đáo của nghệ thuật Phật giáo từ Gandhara là ảnh hưởng của văn hóa Hy Lạp: thể hiện qua những bức tượng Phật với mái tóc gợn sóng và trang phục theo phong cách Hy Lạp-La Mã. Phật giáo đã có được chỗ đứng vững chắc trong khu vực đến mức cuối cùng đã lan truyền dọc theo Con đường Tơ lụa đến Trung Quốc và xa hơn nữa./.