TRÍ TUỆ NHÂN TẠO NHƯ MỘT CÔNG CỤ CHO HÒA BÌNH

 

Nguyên tác: Artificial Intelligence as a tool for peace
Tác giả: Jerome Gavin
Việt dịch: Quảng Cơ
Sưu tập: Tuệ Uyển

***

Việc sử dụng Trí tuệ nhân tạo tiếp tục phát triển với tốc độ nhanh chóng, có khả năng mang đến một cơ hội độc đáo cho những người xây dựng hòa bình.

Công nghệ Trí tuệ nhân tạo (AI) đang đóng vai trò ngày càng quan trọng trong cuộc sống của chúng ta. Từ những gợi ý tùy chỉnh mà chúng ta nhận được từ Netflix và Spotify, đến các dây chuyền sản xuất hàng nghìn sản phẩm mà chúng ta sử dụng hàng ngày, những công nghệ này xuất hiện ở khắp mọi nơi. Tuy nhiên, chúng ta cũng ngày càng thấy chúng được sử dụng cho các mục đích nguy hiểm và chết người.

Khi cuộc chiến ở Ukraine tiếp diễn, vai trò của công nghệ AI ngày càng trở nên rõ ràng hơn. Thông tin sai lệch và chiến tranh mạng đóng vai trò quan trọng trong những ngày đầu của cuộc chiến, trong khi gần đây máy bay không người lái đã chứng minh được tầm quan trọng về mặt chiến thuật trên chiến trường. Các lực lượng Nga đã nhắm mục tiêu vào các thành phố của Ukraine bằng máy bay không người lái kamikaze do Iran sản xuất. Trong khi đó, thành công trên chiến trường của Ukraine đã được hỗ trợ bởi việc họ sử dụng máy bay không người lái Bayraktar TB2 của Thổ Nhĩ Kỳ, với công nghệ này đóng vai trò then chốt trong việc phá hủy pháo binh và thiết giáp hạng nặng của Nga.

Sự gia tăng của các hệ thống vũ khí như vậy đã gây ra một cuộc chạy đua vũ trang. Một số quốc gia đã đầu tư vào các công nghệ này, cố gắng giảm sự tham gia của con người và tích hợp tốt hơn các hệ thống AI, để làm cho chúng hiệu quả hơn và nguy hiểm hơn. Đây là một con đường nguy hiểm, và có những lo ngại thật sự rằng cuộc xung đột ở Ukraine có thể đánh dấu lần đầu tiên vũ khí tự động gây chết người được sử dụng trên chiến trường.

Tuy nhiên, bất chấp những nguy hiểm và sự bất ổn do sự phát triển của công nghệ AI gây ra, những người xây dựng hòa bình và những người thực hành phát triển ngày càng nhìn thấy những lợi ích tiềm tàng và tiềm năng to lớn mà chúng mang lại như một công cụ cho hòa bình.

Ứng dụng của Trí tuệ nhân tạo (AI) trong xây dựng hòa bình

Một ví dụ về AI được sử dụng để xây dựng hòa bình là việc Liên hợp quốc đưa AI vào các cuộc đàm phán hòa bình tại các khu vực xung đột, thông qua quan hệ đối tác với các công ty AI như Remesh. Tiềm năng của các hệ thống AI trong việc sàng lọc hàng nghìn điểm dữ liệu bằng hàng chục ngôn ngữ, cho phép Liên hợp quốc thu hút người dân tại các khu vực xung đột vào cái mà họ gọi là các “cuộc đối thoại kỹ thuật số quy mô lớn.” Người hưởng ứng được đặt câu hỏi và "các câu trả lời sẽ trải qua một thuật toán nhóm các câu trả lời có ý nghĩa tương tự". Công nghệ AI xác định các lĩnh vực ưu tiên cho người hưởng ứng, cũng như các lĩnh vực mà mọi người dân có khả năng tìm thấy tiếng nói chung.

Công nghệ này gần đây đã được Phái bộ hỗ trợ của Liên hợp quốc tại Libya (UNSMIL) sử dụng để kiểm tra sự ủng hộ cho các chính sách tiềm năng, chẳng hạn như phát triển một loại tiền tệ thống nhất. Kết quả của cuộc đối thoại đã được phát sóng tới 1,7 triệu khán giả và được sử dụng để hỗ trợ nỗ lực của chính phủ nhằm thúc đẩy tiến trình hòa bình của Libya, mang lại cho tiến trình này tính hợp pháp đáng kể và sự tham gia của cộng đồng. Hơn một thập kỷ sau sự can thiệp của NATO, Libya vẫn còn lâu mới yên bình; tuy nhiên, nhờ những nỗ lực xây dựng hòa bình và tiến trình hòa bình đang diễn ra, Libya đã ghi nhận mức tăng hòa bình lớn nhất trong Chỉ số hòa bình toàn cầu năm 2022.

Tiềm năng của AI trong việc hỗ trợ hòa bình và phát triển không chỉ giới hạn ở việc sử dụng trong đối thoại. Một nhóm học giả từ các trường đại học Thụy Điển gần đây đã công bố nghiên cứu về vai trò mà AI có thể đóng góp trong việc giúp đạt được các Mục tiêu Phát triển Bền vững (SDG) của Liên hợp quốc. Nghiên cứu phát hiện ra rằng trong số 169 mục tiêu trong 17 SDG, việc đạt được 134 mục tiêu trong số đó có khả năng được tăng cường thông qua việc sử dụng công nghệ AI.

Hơn nữa, nghiên cứu đang được tiến hành để khám phá cách các giải pháp trí tuệ nhân tạo có thể được sử dụng như một công cụ để dự đoán bất ổn chính trị, tội ác chiến tranh và hành động tàn bạo hàng loạt. Nghiên cứu cho thấy rằng bằng cách phân tích các mô hình thông tin sai lệch, ngôn từ kích động thù địch và tuyên truyền trực tuyến, các dấu hiệu cảnh báo sớm về bạo lực hàng loạt có thể được xác định và các biện pháp can thiệp có mục tiêu có thể được theo đuổi. Các ứng dụng tương tự khác của AI có thể bao gồm phát hiện việc sử dụng vũ khí và đạn dược bị cấm trong các video chiến đấu được đăng trực tuyến. Đây có khả năng là một công cụ cực kỳ hữu ích trong việc giúp các xã hội chuyển đổi từ hòa bình tiêu cực sang hòa bình tích cực.

Một kỷ nguyên mới cho việc xây dựng hòa bình?

Với các mối đe dọa tiềm tàng đối với an ninh mạng cũng như những hạn chế về công nghệ, điều quan trọng là phải nhận ra rằng ngay cả việc vận hành tích cực công nghệ AI cũng không phải là không có vấn đề. Lĩnh vực công nghệ này vẫn còn trong giai đoạn sơ khai và chắc chắn cần có quy định và giám sát chặt chẽ hơn.

Mặc dù vậy, tiềm năng mà AI có thể giúp những người xây dựng hòa bình giải quyết các vấn đề một cách sáng tạo là rất đáng chú ý. Sự ra đời của công nghệ AI nên được chào đón bằng sự lạc quan thận trọng và nếu được xử lý phù hợp, nó cũng có khả năng mở ra một chiều hướng mới cho việc xây dựng hòa bình.

AUTHOR

FULL BIO
VISION OF HUMANITY
Vision of Humanity is brought to you by the Institute for Economics and Peace (IEP), by staff in our global offices in Sydney, New York, The Hague, Harare and Mexico. Alongside maps and global indices, we present fresh perspectives on current affairs reflecting our editorial philosophy.

https://www.visionofhumanity.org/artificial-intelligence-as-a-tool-for-peace/